Eugeniusz Pryczkowski

---

Życiorys

Eugeniusz Pryczkowski to wieloaspektowa postać związana z kulturą i edukacją Kaszub. Pochodzi on z malowniczej wsi Stążki, pobliskiej Sianowa. Po ukończeniu szkoły podstawowej w Łebieńskiej Hucie w okolicach Szemuda, kontynuował naukę w Liceum Ogólnokształcącym im. H. Derdowskiego w Kartuzach. W 1988 roku osiedlił się w Gdańsku, gdzie zainicjował swoje studia na Politechnice Gdańskiej na kierunku budownictwo lądowe, które zakończył w 1994 roku. Dodatkowo, uzyskał dyplom w Podyplomowym Studium Pedagogicznym na Wyższej Szkole Ateneum w Gdańsku.

W 2016 roku obronił doktorat z historii na Uniwersytecie Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy. Podczas studiów w Gdańsku nawiązał bliską współpracę z ks. Franciszkiem Gruczą, który stał się jego mentorem. W rezultacie, rozpoczął działalność na rzecz regionu, zakładając kaszubskie czasopismo Tatczëzna oraz kolaborując z programem telewizyjnym Rodnô zemia.

W 1993 roku zadebiutował jako autor publikacji, wydając tłumaczenie powiastek Anthony’ego de Mello. Dwa lata później powstał tygodnik Norda, razem z Arturem Jabłońskim wspólnie założył wydawnictwo Szos. W latach 1997–2000 przeszedł specjalistyczne szkolenia w zakresie dziennikarstwa telewizyjnego, a od 1998 roku regularnie publikuje w ramach swojego wydawnictwa Rost.

Jest członkiem Związku Autorów i Kompozytorów Scenicznych od 2003 roku oraz Związku Literatów Polskich od 2005 roku. W 2004 roku miał zaszczyt zasiadać w Radzie Języka Kaszubskiego. Natomiast w 2010 roku został wybrany radnym Powiatu Kartuskiego. Oprócz tego, od 2002 roku aktywnie uczestniczy w pracach Rady Ekonomicznej (komitetu rozbudowy) Sanktuarium Królowej Kaszub w Sianowie.

Aż do dzisiaj mieszka w Baninie z żoną Elżbietą, z d. Reiter (ich małżeństwo trwa od 1994 roku) oraz czwórką dzieci: Weroniką (ur. 1996), Antonim (ur. 1998), Witosławem (ur. 2000) i Julianem (ur. 2002). W 2005 roku założył i współprowadzi kaszubski zespół dziecięco-młodzieżowy Spiéwné Kwiôtczi w Baninie, organizując jednocześnie regularnie Wojewódzki Konkurs Multimedialny oraz festiwal Kąsk do Smiéchu i wiele innych.

Praca na rzecz Kaszub

Eugeniusz Pryczkowski aktywnie uczestniczy w rozwoju kultury kaszubskiej od wielu lat. W 1989 roku przystąpił do Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego oraz do jego studenckiego klubu Pomorania. Już w następnym roku objął stanowisko wiceprezesa, a w latach 1991-1992 pełnił funkcję prezesa tegoż stowarzyszenia. Jego działania w 1992 roku obejmowały organizację jubileuszu XXX-lecia Pomoranii oraz udział w II Kongresie Kaszubskim, gdzie współpracował jako redaktor biuletynu Lecëdło.

Od 1992 roku był delegatem na zjazd ZK-P, a od 1995 roku zasiadał w jego władzach. W latach 1993–1998 pełnił obowiązki wiceprezesa, a w okresie 1998-2001 skarbnika oddziału ZK-P w Gdańsku. W 2002 roku założył klub, a w 2003 roku objął jego przewodnictwo; od 2004 roku pełnił rolę prezesa oddziału ZK-P w Baninie. W latach 2004–2007 kierował Komisją Kościelną ZK-P. Co więcej, od stycznia 2008 roku, znajduje się w Radzie Języka Kaszubskiego.

W 1990 roku, E. Pryczkowski był współorganizatorem wydarzenia Kaszëbsczich Òżniwinów w Sianowie. Inicjatywą w 2001 roku było rozpoczęcie budowy Kaszubskiej Drogi Krzyżowej na placu pielgrzymkowym w Sanktuarium Królowej Kaszub. Od 2004 roku odprawiana jest tam ta droga, a także zorganizowano misteria Pusta Noc dla Ojca Świętego (2005) oraz Oratorium Sianowskie (2009).

Razem z A. Jabłońskim, przyczynił się do organizacji corocznych Zjazdów Twórców Literatury Kaszubskiej w Wejherowie, które odbywały się w latach 1996-2000. W latach 2002-2004 występował w Pierwszej Kaszubskiej Pasji T. Fopkego oraz w kaszubskiej wersji filmu „Jezus” (2004). Jego wszechstronność objawiała się również w roli konsultanta językowego oraz kaszubskiego aktora w filmie „Kamerdyner” w reżyserii Filipa Bajona.

Praca w mediach

W 1989 roku Eugeniusz Pryczkowski rozpoczął swoją aktywność w kaszubskim Klubie Studentów Pomorania, co zainicjowało jego zaangażowanie w kulturę regionalną. Rok później, w 1990 roku, współzakładał pismo Tatczëzna, a w 1991 roku pełnił funkcję redaktora naczelnego tego czasopisma.

W tym samym roku nawiązał współpracę z kaszubskim magazynem telewizyjnym Rodnô zemia, gdzie działał jako lektor języka kaszubskiego. Jego rola w tym programie znacznie zwiększyła się, gdy w kwietniu 1995 roku został współredaktorem, a pod koniec 1998 roku awansował na redaktora. Zarządzał tym magazynem aż do jego zakończenia w 2010 roku.

Po zakończeniu pracy nad Rodnô zemia, Eugeniusz Pryczkowski zajął się nowymi projektami, przygotowując kaszubskie programy do telewizji kablowej, takie jak Spiéwné Ùczbë w TV Teletronik oraz Wòjnowi Kaszëbi w CSB TV. Ponadto, w latach 1992-2001, był felietonistą w magazynie Na bôtach i w bòrach, emitowanym przez Radio Gdańsk.

Na początku 1995 roku związał się z wydawnictwem Rumina, gdzie razem z Kazimierzem Klawitrem założył tygodnik Norda. Od początku pełnił funkcję redaktora tego czasopisma, które od stycznia 1997 roku zaczęło się ukazywać jako weekendowy dodatek do Dziennika Bałtyckiego. Eugeniusz Pryczkowski redagował Nordę aż do 2010 roku.

Twórczość literacka

Eugeniusz Pryczkowski zadebiutował jako literat w 1990 roku, publikując wiersz Rodnô Mòwa w periodyku Tatczëzno.

Jest autorem wielu tekstów, które ukazały się w takich czasopismach jak Gwiazda Morza, Gazeta Kartuska, Kurier Bytowski, Lesôk, Nasz Tygodnik Kartuzy, Pomerania, Zsziwk oraz Zrzesz Kaszëbskô. W swoich dziełach posługuje się zarówno językiem polskim, jak i kaszubskim, wykonując również tłumaczenia na te języki.

Pryczkowski jest autorem ponad trzech tysięcy różnorodnych publikacji, które obejmują wiersze, pieśni, felietony, opowiadania, szkice oraz tłumaczenia. Posługuje się różnymi pseudonimami literackimi, w tym: Manijôczka, Antoni Radtke, Jan Antonowicz oraz Jan Dosz.

Pod swoim imieniem i nazwiskiem zdołał napisać, zredagować i wydać ponad 30 książek. W trakcie pracy w swoich wydawnictwach opublikował około stu pozycji literatury regionalnej, obejmującej niemal wszystkie gatunki literackie, w obu językach – polskim i kaszubskim.

Pryczkowski odegrał również istotną rolę w opracowaniu i ustanowieniu obowiązującego od 13 maja 1996 roku wariantu pisowni kaszubskiej, przyczyniając się w ten sposób do rozwoju i promocji kultury kaszubskiej.

Publikacje (wybór)

Eugeniusz Pryczkowski jest autorem wielu znaczących publikacji, które przyczyniają się do zachowania i propagowania kultury kaszubskiej. Wśród jego prac można wymienić:

• Anthony de Mello – Casnô aureola, Gdańsk 1993 (tłumaczenie),
• Dërchôj królewiónkò, Gdynia 1996 (redakcja),
• Më trzimómë z Bògã, Gdynia 1998 (przekłady, redakcja; współpraca: Eugeniusz Gołąbek),
• Na jimiã Bòsczé, Gdańsk 2000,
• Bëlny szport wiele wôrt, Gdańsk 2000, 2010 (redakcja),
• Mësla dzecka, Gdańsk 2001 (redakcja; współpraca: Elżbieta Pryczkowska),
• Królowa Kaszub, Banino-Pelplin 2002,
• Piesnie Rodny Zemi, Banino-Pelplin 2003 (plus płyta CD; współautorzy: Tomasz Fopke i Jerzy Stachurski),
• Òjcze nasz, Banino-Pelplin 2004 (redakcja),
• Bòże pòmagôj. Jan Paweł II do Kaszubów, Banino-Pelplin 2005,
• Ksążeczka do nôbòżéństwa, Pelplin 2005,
• Zrzeszeni w Baninie, Banino-Pelplin 2006,
• Dlô Was Panie, Gdańsk 2006 (redakcja),
• Wspomnienia kaszubskich Sybiraków, Banino-Pelplin 2006 (redakcja),
• Sól zemi, Banino 2007,
• Kaszubski Kordecki. Życie i twórczość ks. prał. Franciszka Gruczy, Banino 2008,
• Nótë kaszëbsczé. Pòpùlarné piesnie, Banino 2008 (redakcja),
• Siła Żukowa, Banino-Żukowo 2009,
• Norbertańska siła Kaszub, red. Andrzej Groth, Eugeniusz Pryczkowski, Banino-Żukowo 2011,
• Kùńczi sã mòja pielgrzimka. 100 lat Władysławy Gołąbek z Pryczkowskich, Banino 2012,
• Leksykon Ziemi Żukowskiej, Żukowo 2012,
• Dzecynny czas, tomik poezji, Banino 2012,
• Serce miec, współautor Jerzy Stachurski, śpiewnik, Banino 2015,
• Swiónowskô nasza Matinko. Dzieje parafii i sanktuarium oraz cuda Królowej Kaszub, Banino 2016,
• Król Kaszubów – Karol Krefft, Banino 2016,
• Kaszëbskô młodëch rewòlucjô, współautor Katarzyna Kankowska-Filipiak, Banino 2017,
• Sanktuarium sianowskie a tożsamość kaszubska, praca zbiorowa, red., Sianowo-Banino 2018,
• Banino. Miszewo, Pępowo, Rębiechowo – dzieje dramatyczne i piękne, Banino 2018,
• Królowa Morza. Kaszubskie sanktuarium w Swarzewie, Banino-Swarzewo, 2019,
• Z Bãdargòwa do Lëzëna. Paweł Miotk – dzejôrz, lëterat, wójt, współautor Gracjan Fopke, Banino 2020,
• Płomiéń miłotë. 51 sonetów na 51 lat, Banino 2020,
• X Festiwali Filmów Kaszubskich, Banino 2020.

Dyskografia (wybór)

Oto wybrana dyskografia Eugeniusza Pryczkowskiego, prezentująca jego najważniejsze dzieła w chronologicznym porządku:

• Jadą z kòlãdą (kaseta magn., Sierakowice 1998),
• Piesnie Rodny Zemi (2003),
• Më jesmë młodi (Luzino 2004),
• Le żecé biegô (Luzino 2006),
• Òd se cos dac (Banino 2008),
• Oratorium Sianowskie (Banino 2009),
• Piãkné Kaszëbë (Koleczkowianie, Szemud, 2010),
• Cél daleczi (Banino 2010),
• Wiedno Kaszëbë (Banino 2012),
• Dwie stegnë (Banino 2017),
• Mój tusk (Banino 2018),
• Żegnôj swiat całi (2019).

Nagrody

Eugeniusz Pryczkowski, uznawany za wybitną postać w dziedzinie kultury kaszubskiej, posiada na swoim koncie wiele prestiżowych nagród. Poniżej przedstawiamy listę wyróżnień, które świadczą o jego osiągnięciach:

• Skra Ormuzdowa (1991),
• Wyróżnienie Polcul Foundation za działalność dziennikarską na Kaszubach (1998),
• Medal Stolema (1999),
• Nagroda literacka im. Romana Wróblewskiego (1993),
• II nagroda na Ogólnopolskim Konkursie Prozatorskim im. Jana Drzeżdżona w Wejherowie (1996),
• Nagroda Zarządu Głównego ZK-P na XII Ogólnopolskim Konkursie Literackim im. Mieczysława Stryjewskiego w Lęborku (1997),
• Nagroda Instytutu Kaszubskiego na XV Ogólnopolskim Konkursie Literackim im. Mieczysława Stryjewskiego w Lęborku (2000),
• Nagroda Burmistrza Kartuz Lokalne partnerstwo 2002 (2003),
• Mistrz Kaszubskiej Ortografii w II Dyktandzie Kaszubskim (Wejherowo 2003),
• III nagroda na Targach Książki w Kościerzynie za Piesnie Rodny Zemi (2003),
• Nagroda Gminy Somonino Kaszëba 2003 (2004),
• I nagroda na Targach Książki Kaszubskiej i Pomorskiej w Kościerzynie za Bòże pòmagôj. Jan Paweł II do Kaszubów (2005),
• Nagroda Gminy Kosakowo Złoty Kłos (2005),
• Medal 50-lecia Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego (2006),
• III nagroda na Ogólnopolskim Konkursie Prozatorskim im. Jana Drzeżdżona w Wejherowie (2007),
• II Nagroda w Ogólnopolskim Konkursie Poezji Maryjnej (2011),
• I Nagroda w Ogólnopolskim Konkursie Poezji Maryjnej (2012),
• Arcymistrz Kaszubskiej Ortografii (2012),
• Medal im. Lecha Badkowskiego (2018),
• Nagroda Gminy Żukowo „Sucovia” (2019),
• Medal „Srebrna Tabakiera Abrahama” (2019),
• Srebrny Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” (2019).

---

Oceń: Eugeniusz Pryczkowski

---